DB Actueel Online

Op gezette tijden wil de website aandacht besteden aan actuele ornithologische fenomenen. De Nederlandse vogelaars worden (gelukkig maar) nog regelmatig verrast. Door een influx van een bepaalde soort of bepaalde soorten, door een uiterst zeldzame soort waarvan de meeste vogelaars nog niet eens de juiste Nederlandse naam weten, door onverwachte determinatieproblemen en dergelijke. De kracht van dit medium is dat er direct en interactief ingegaan kan worden op deze spannende gebeurtenissen in het veld. Wat is er precies aan de hand? Wat is hier al van bekend? Is er al eerder over geschreven in Dutch Birding? Hoe denkt men in het veld hierover?

Witkeelgors op de Maasvlakte

1 november 2019  ·  Paul Schrijvershof

Niets wees erop dat er op 27 oktober 2019 een knaller ontdekt zou worden op de Maasvlakte. De Westplaatbosjes en de zuidrand van het Slufterdepot leverden weinig vogels op. Een opvliegende Houtsnip, veel Pimpelmezen en overal roepende Heggenmussen en Roodborsten, maar dat was het dan wel. Ook boven zee was, op een drietal Grote Zee-eenden na, weinig te beleven. De enige Jager die ik zag passeren, een juveniele Middelste Jager, vloog achter de telpost langs naar zuid. Na een uurtje over zee turen dacht ik eraan huiswaarts te gaan, maar uiteindelijk nam ik mij voor eerst nog een poosje rond te kijken langs de Stuifdijk. In het verleden was die strook langs de Nieuwe Waterweg, met veel bezemkruiskruid en de nodige bosjes, goed geweest voor een mooie Dwerggors. Ook hier helaas hetzelfde beeld als eerder op de dag. Naast de nodige Roodborsten leverde de rozenstruiken en duindoorns alleen een Zwartkop op. Die Zwartkop man besloot uiteindelijk de stuifdijk op te vliegen wat mij er toe bracht wat dichter langs die dicht begroeide helling te gaan lopen. In een windluwe inham probeerde ik met “pishing”, wat vogels in beeld te krijgen. Achterin een groep kale vlieren zag ik een donkere vogel omhoog komen. Hoewel dit bijna altijd Roodborsten of Heggenmussen zijn, checkte ik ook ditmaal welke van de twee het zou zijn. Tussen de takken door zag ik een min of meer bolle vogel. Duidelijk geen Heggenmus want hij had een joekel van een witte wenkbrauwstreep. Wow dacht ik, dit kan niet waar zijn: een Witkeel-of Witkruingors! Of zou het een of andere ontsnapte kooivogel zijn, flitste het door mijn hoofd. Toen de vogel iets ging verzitten zag ik een glimp van wat een witte keel of baardstreep moest zijn en even daarna de gele kleur van de wenkbrauw tussen snavel en oog.. Dus toch een Witkeelgors!

Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Maasvlakte, 27 oktober 2019 (Peter van Rij)

Voor de vogelaars die ik vandaag her en der op de Maasvlakte had gezien stuurde ik zo snel mogelijk een appje naar de MaVla-appgroep. Binnen vijf minuten stond Peter van Rij naast mij die zowaar ook het geluid van deze Gors op zijn telefoon had staan. Peter speelde het geluid af en kort daarop verscheen de vogel weer in de kale vlieren en stonden we te genieten van deze prachtige soort. Terwijl Peter zijn fotoapparatuur ging halen verzond ik om 14:16 een DB-alert. Even later liet de vogel zich opnieuw verleiden om open in de vlier te gaan zitten, waarna Peter een aantal prachtige plaatjes kon schieten. Terwijl we op de eerste vogelaars stonden te wachten zagen we de Gors plotseling opvliegen en een meter of dertig naar links voor een meidoorn neerstrijken. Wij konden de vogel hier even kort zien zitten en fotograferen voordat hij in het struweel verdween.


Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Maasvlakte, 27 oktober 2019 (Arnoud B van den Berg)

Naar aanleiding van mijn appje “Gors met brede wenkbrauw” meldde Ferry van de Lans : “Ed en ik joegen daar gisteren een spannende Gors op die helaas tegen de zon in de Stuifdijk opvloog. We zagen daardoor te weinig kenmerken behalve opvallend koppatroon en bruinige in plaats van donkere tekening onderzijde. Lijkt me dezelfde vogel”. Helaas voor hen konden zij het toen niet afmaken.

Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Maasvlakte, 27 oktober 2019 (Paul Schrijvershof)

Inmiddels stonden er enige tientallen vogelaars geduldig op de uitkijk. Het duurde tot 16:15 uur eer een groot deel van de aanwezigen de Witkeelgors in beeld kreeg, helemaal vrij in een boompje. Als gevolg van de luide vreugde-uitingen dook de vogel echter weer omlaag in de dekking. Jammer genoeg kon een deel van de aanwezigen de vogel niet bijtijds in het vizier krijgen. Sommigen kregen ook geen herkansing want tot het donker liet de vogel zich maar zo nu en dan horen en heel kort zien.

Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Maasvlakte, 27 oktober 2019 (Mayro Pattikawa)

Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Maasvlakte, 27 oktober 2019 (Peter van Rij)

Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Maasvlakte, 28 oktober 2019 (Paul Schrijvershof)

De volgende dag arriveerden de eerste vogelaars vanaf 07:00 uur op de locatie langs de Nieuwe Waterweg. Zij waren wel de eersten die de Witkeelgors hoorden roepen. De vogel liet zich doorgaans niet zien. Onder de kale vlieren foerageerde de Witkeelgors waarschijnlijk op gevallen vlierbessen, aan het zicht onttrokken door een dicht struweel bestaande uit duindoorn, braam en roos. Om ongeveer 08:40 uur zagen enkelen de vogel voor een paar seconden zitten, totdat hij weer naar de grond dook. Ook rond 09:20 liet hij zich kortstondig zien. Pas om 11:30 uur stonden een 20-tal vogelaars op de juiste positie opgesteld om de vogel voor een seconde of 10 te kunnen bewonderen. Ook daarna waren er geluksvogels die, soms direct bij aankomst, de vogel voor de lens kregen. Het afdraaien van roep, zang en pishing leken niet de reactie op te leveren waar de aanwezigen, die nog steeds niets gezien hadden, op hoopten. Hun geduld en doorzettingsvermogen werden behoorlijk op de proef gesteld. Omstreeks 15:35 uur zag iemand de vogel plotseling zitten. Heel laag tussen een wirwar van takken en blaadjes. Een meerderheid van de aanwezigen kreeg het markante kopje in beeld. In de hoop om een glimp van de vogel op te vangen, bewogen velen zich nerveus heen en weer om de vogel in de kijker te krijgen. Hoewel de Gors zeker 2 minuten bleef zitten, voordat hij weer omlaagdook, lukte het niet iedereen om de Witkeelgors in de kijker te krijgen. Gelukkig kregen zij een herkansing. Even voor 17:00 uur liet hij zich opnieuw zien, wederom laag in de kale vlieren, nu voor zeker 10 minuten. Uiteindelijk heeft iedereen die toen nog op de uitkijk stond de vogel gezien. Door zijn eigen kijker of anders door een opgestelde telescoop of het cameraschermpje van Leo Boon. Ook op 29 tot en met 31 oktober trok de Witkeelgors belangstellenden naar de Maasvlakte en ondanks uren wachten liet de vogel zich slechts zelden horen en slechts aan een enkeling kortstondig zien.

Paul Schrijvershof

Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Maasvlakte, 28 oktober 2019 (Leo JR Boon)