Op zaterdag 12 oktober 2019 ontdekt Karen Vaartjes in haar tuin in Wijde Wormer (NH) een bijzondere gast. Karen vertelt:
"Ja, je vraagt je af hoe het kan dat je zo'n ogenschijnlijk onopvallend vogeltje ontdekt. Veel mensen vroegen me dat dan ook. En de ontdekking geschiedde eigenlijk net zo gewoon als het vogeltje eruit ziet: vanuit het keukenraam, achter een kop thee op zaterdagmiddag 12 oktober. Ik kijk, zoals vele vogelliefhebbers, altijd naar wat er vliegt in de tuin. Maar, nu tijdens de trek, ben ik extra alert op bijzondere vogels. Zo zag ik dit grijze vogeltje. Ik heb altijd een verrekijker in de buurt en toen ik hem bekeek dacht ik eerst aan een fitis, maar daar vond ik hem te grijs/wit voor. Gauw foto's maken en vragen aan Ron Gans, de vogelexpert van de lokale vogelwacht, wat hij ervan dacht. Hij wist het ook niet en stuurde het door aan de DBA."
Grote Vale Spotvogel Hippolais languida, Wijde Wormer, 12 oktober 2019 (Karen Vaartjes)
Grote Vale Spotvogel Hippolais languida, Wijde Wormer, 12 oktober 2019 (Karen Vaartjes)
Maarten Hotting (MH) ontvangt de foto's van Ron. Maarten:
"Ik vraag enkele vogelaars om even mee te kijken met deze gekke karekietachtige vogel. Vincent Hart reageert als eerste dat het een spotvogel spec. moest zijn en dan mogelijk Orpheusspotvogel. Als blijkt dat de vogel die middag om 15:00 uur voor het laatst is waargenomen en de exacte locatie bekend is wordt een Alert verstuurd en 10 minuten later arriveren de eerste lokale vogelaars. De vriendelijke bewoners waren zo gastvrij om toegesnelde vogelaars in de tuin toe te laten om in het laatste licht de vogel proberen terug te vinden. Tot het donker wordt door ongeveer 10 vogelaars gezocht naar de vogel, maar niet teruggevonden."
Karen vertelt verder:
"Voor ik het wist hadden we zaterdagavond ruim 10 man door de tuin struinen. Het overdonderde ons nogal, vooral toen we hoorden dat het mogelijk iets heel bijzonders was en we de volgende dag honderden bezoekers konden verwachten. Het moet zeker gezegd dat de diverse mensen van de DBA ons daarbij erg goed begeleid hebben: zowel qua afstemming, het maken van afspraken en de nakoming ervan, het informeren van ons maar ook de eigen leden via de website en app. Het verliep allemaal op een plezierige, professionele wijze en het leverde ook nog eens vele en mooie ontmoetingen op. Mijn complimenten aan DBA."
Grote Vale Spotvogel Hippolais languida, Wijde Wormer, 12 oktober 2019 (Karen Vaartjes)
Maarten:
"Die avond worden met de bewoners afspraken gemaakt om de volgende ochtend met een beperkt groepje in de tuin te gaan zoeken om te kijken of de vogel nog aanwezig is. Ook worden alle foto’s die Karen heeft gemaakt nog eens bekeken door Dick Groenendijk en MH. Zij komen op basis van de lange en brede snavel, het ontbreken van gele of groene tinten en de lengte van de handpenprojectie tot de voorlopige conclusie dat het wel eens een Westelijke of Oostelijke Vale Spotvogel kan wezen.
De volgende ochtend, zondag 13 oktober, wordt om kwart voor 8 verzameld in de tuin en beginnen MH, Viljo Kooij, Dick Groenendijk en Sander Lagerveld met zoeken in de tuin. Op de openbare weg verzamelt zich inmiddels ook een groepje vogelaars. Het is rond kwart over 8 als Viljo ineens de vogel in beeld krijgt in de haag aan de wegzijde. Iedereen is gespitst op de haag en al snel komt de vogel druk foeragerend in beeld en is de vogel voor iedereen fraai foeragerend te bekijken. Wat direct bij het zien van de vogel opvalt zijn de staartbewegingen, wat typisch is voor vale spotvogels. Na 10 minuten vliegt de vogel de tuin uit om vervolgens via de bomen langs de Zuiderweg naar de tuin aan de overzijde van de weg te vliegen. Ook in deze tuin is de vogel gedurende de rest van de dag met enig geduld fraai te zien. Rond 15:00 uur vliegt de vogel een stukje en kan daarbij niet helemaal gevolgd worden waardoor de vogel uit beeld raakt. Ondanks de vele aanwezige vogelaars, deels afkomstig van de Mirtezanger van Schiermonnikoog, wordt de vogel niet teruggevonden. Opnieuw wordt er in overleg met de bewoners door een beperkt groepje in de tuin van de ontdekking gezocht maar ook daar is de vogel niet meer te vinden. Pas toen vrijwel iedereen het al had opgegeven en nog maar even bleef omdat het toch nog licht was werd de vogel om 18:30 uur weer teruggevonden op de zelfde locatie waar de vogel de hele dag had gezeten."
Het Noordhollands Dagblad besteedde uitgebreid aandacht aan de ontdekking.
De vogel bleek ook op maandag 14 oktober nog aanwezig, maar werd de dag erna niet meer aangetroffen. De determinatie leverde aanvankelijk heel wat hoofdbrekens op. Spotvogel, Orpheusspotvogel en Westelijk Vale Spotvogel werden overwogen maar weer afgeserveerd. Oostelijke Vale en Grote Vale Spotvogel bleven uiteindelijk over als opties, mede op basis van de op maandag door Thijs Fijen opgenomen roep wordt Grote Vale als de meest waarschijnlijke gezien. Met inmiddels 73 gevallen in NW Europa en Polen (Tarsiger) is Oostelijke Vale zeker een te verwachten nieuwe soort voor Nederland. Grote Vale Spotvogel stond denkelijk bij veel minder vogelaars op de radar: Buiten Turkije en Cyprus is er slechts een ander Europees geval, in Bulgarije (juni 2017, Arnoud van den Berg via Facebook).
Op dinsdag 15 oktober werden door Marten Miske 15 vogelpoepjes verzameld op de plaats waar de vogel zich het meest frequent ophield. Nadere analyse van hierin aanwezig DNA zal moeten uitwijzen of hier iets bij zit van de vogel en of de vermoede identiteit kan worden bevestigd.
Karen Vaartjes, Maarten Hotting en Vincent Hart
Grote Vale Spotvogel Hippolais languida, Wijde Wormer, 12 oktober 2019 (Karen Vaartjes)