In de ochtend van 19 juni 2019 vond Jos van den Berg een Indische Kievit Vanellus indicus op het noordpuntje van Texel, Noord-Holland, rond de plasjes op het voormalige Renvogelveld (nu Indische Kievit-veld). Omdat de eerste foto's geen ring, geen beschadigingen, een vermoedelijk eerste-zomerkleed en, vooral belangrijk, de lichte bovendelen van de meest westelijke populatie (V i aigneri) toonden, besloten Edward van IJzendoorn en ik (ABvdB) naar het eiland af te reizen. Het betrof immers niet alleen een potentieel nieuwe soort voor Nederland maar ook voor Europa.
Behalve vogelaars die al op het eiland waren, troffen we slechts een handvol twitchers van de vastewal aan. De meesten waren kennelijk overtuigd dat het - ondanks dat het de Iraaks/Iraanse ondersoort betrof - een ontsnapte kooivogel moest zijn. Edward en ik konden de kievit niet rond de plasjes vinden maar na een uurtje belde Arend Wassink dat iemand hem in het droge duin naast de vuurtoren zag. We zagen de vogel van daaruit over ons heen wegvliegen, opgejaagd door een fotograaf, richting de Tuintjes. Hier bleef hij ruim een half uur op het droge mos foerageren, telkens roepend zodra hij iemands hoofd boven een duintopje zag. En uiteindelijk vloog hij roepend noordwaarts terug naar het veld (zie Geluidengalerij). Toen er met de boot van 15:30 uur meer vogelaars kwamen, was de vogel over het Reddingboothuis weggevlogen.
Indische Kievit Vanellus indicus, Texel, 19 juni 2019 (Arnoud B van den Berg)
Indische Kievit Vanellus indicus, Texel, 19 juni 2019 (Arnoud B van den Berg)
De volgende dag bleek dat Lamien Verstraete deze zelfde Indische Kievit op 11 juni bij Doel, Oost-Vlaanderen, België, had gefotografeerd. Ook daar werd hij kennelijk niet serieus genomen getuige het feit dat er op waarnemingen.be maar een enkele vervolgwaarnemer staat genoteerd. Spoedig bleek de vogel op 31 mei ook een stuk verder weg op de foto te zijn gezet, evenmin echt wereldkundig gemaakt, op een maïs-akker bij Bruch in Beieren, Duitsland. De totale kortste-vluchten-afstand was nu al 780 km en bovendien vanuit het zuidoosten. Vier dagen nadat de vogel van Texel verdween, op 23 juni, werd hij nog door twee vogelaars 65-70 km verder noordwaarts op Ameland, Friesland, gezien (zie hier en hier) maar ook daar is hij niet meer teruggevonden.
Gisteravond ontving ik het schokkendste nieuws. Mijn oude vogelringcontact Dare Šere stuurde me twee uitstekende foto's van Dejan Grohar, gemaakt in Kroatië en bestemd voor WP reports. Ze lieten een Indische Kievit zien op Pag in de Adriatische Zee op 14 mei. Het was bijna niet te geloven maar Dare en ik waren ervan overtuigd dat dit de vogel van Texel was: bizar! Ik besloot Fred Visscher te vragen om als 'onafhankelijke deskundige' te onderzoeken of onze conclusie inderdaad klopte. Hij kwam vanmorgen met het bericht dat ook hij 100% zeker was dat het om dezelfde vogel ging. Dankzij de wonderen van 'moderne vogelfotografie' is daarmee vastgesteld dat onze kievit in 5-6 weken een totale kortste-vluchten-afstand van 1400 km heeft overbrugd vanuit zuidoostelijke richting. Een doorgetrokken lijn tussen de vijf locaties eindigt ergens in het zuiden van Turkije, in Israël, of verder ...
.png)
Indische Kievit Vanellus indicus: waarnemingslocaties in Europa in mei-juni 2019 (bron: euro.observation.org)
Indische Kievit Vanellus indicus, Pag, Kroatië, 14 mei 2019 (Dejan Grohar)
Indische Kievit Vanellus indicus, Pag, Kroatië, 14 mei 2019 (Dejan Grohar)
Indische Kievit Vanellus indicus fotovergelijk exemplaren Nederland op 19 juni en Kroatie op 14 mei 2019 - overeenkomsten in beeld: witte uitstulpje onder oog, zwart inhammetje voor het oog links, de vorm van de naakte huid rondom en voor het oog (uitlopende “druppel”) en motief van de witte oude veertjes aan de flank. (Fred Visscher)
Indische Kievit Vanellus indicus fotovergelijk exemplaren Nederland op 19 juni en Kroatie op 14 mei 2019 - Elke Indische Kievit verschilt in hoe precies de naakte huid op de kop eruit ziet; elk exemplaar kan zo worden herkend. Met vier pijltjes (markers) zijn de overeenkomsten aangegeven tussen boven een Adriatische foto en onder een Texelse. De vorm van de naakte huid varieert een beetje met de houding van de kop maar enkele bobbels, gaatjes en streepjes blijven op hun plaats. (Fred Visscher)
Indische Kievit Vanellus indicus fotovergelijk exemplaren Nederland op 19 juni en Kroatie op 14 mei 2019 - Hier is de bovenste foto van Jos op Texel en de onderste van Kroatië. Het voor beide foto’s identieke zwarte zijstaartpatroon is te zien onder de opgevouwen handpennen. Verder staan de blote schachten bij de bovenste Texel-foto wat omhoog en bij de Kroatische foto liggen ze op de andere veren maar zijn nog wel zichtbaar. (Fred Visscher)
Het trekgedrag van Indische Kievit is niet goed bekend maar in de winter verdwijnen veel exemplaren uit noordelijke broedgebieden, zoals de oevers van de Tigris in Oost-Turkije, waar de soort sinds 1983 broedt. In Fauna of Arabia (2010) beschrijft Jennings dat de westelijke ondersoort een 'resident and partial migrant' is en dat de aantallen spectaculair toenemen. Zo waren er in 1987 nog maar vier paren in de Emiraten en twee decennia later bijna 1000 paren. Ten westen van het broedgebied is de soort maar enkele keren als dwaalgast aangetroffen waaronder in totaal vier keer in Israel, max 850 km vanaf het dichtstbijzijnde broedgebied.
Nu de zomer komt, raakt de vogel hopelijk zijn 'dispersal urgency' of 'trekdrang' kwijt en komt hij ergens tot rust op een plek waar hij door veel meer vogelaars kan worden bekeken; zoals dat was bij de Sporenkievit V spinosus van vorig jaar ...
Arnoud B van den Berg & Jos van den Berg